De Tibetaanse Autonome Regio of Autonome Regio Tibet (afgekort T.A.R.) is een autonome regio in de Volksrepubliek China. De Autonome Regio grenst aan aan Bhutan, Nepal, India, Myanmar en de rest van de China. Tot 1950, toen het Volksbevrijdingsleger Tibet binnenviel, was Tibet een onafhankelijk land, met een theocratische regering. Sindsdien wordt het gebied door China bezet gehouden. In 1965 werd het gebied verdeeld in de nieuwe Autonome Regio Tibet en provincie Qinghai, andere stukken werden bij de provincies Yunnan en Sichuan gevoegd.
Officiëel had de Autonome Regio in 1996 2,44 miljoen inwoners. Waarschijnlijk is dit slechts de oorspronkelijke, etnisch Tibetaanse bevolking. Als de naar Tibet gemigreerde Han-Chinezen worden meegeteld zou het cijfer wel eens anderhalf keer zo hoog kunnen zijn. De Han vestigen zich vooral in de steden, op het platteland vormen de Tibetanen de meerderheid. Verder wordt de Chinese militaire aanwezigheid op 200.000 man geschat. De Chinese regering stimuleert migratie van Han naar Tibet, dit komt volgens haar de economie van achtergestelde gebieden ten goede. De economie van de Autonome Regio groeide in 2003 met 12%, een groei die overigens vooral de in de grotere steden gevestigde bevolking ten goede komt.
Het is sinds de jaren 80 voor buitenlandse toeristen mogelijk de Autonome Regio te bezoeken. Permits zijn echter duur en de toeristen mogen zich niet buiten daarvoor bestemde gebieden begeven. Deze gebieden liggen vooral rond Lhasa, de hoofdstad. Tijdens festivals zoals de viering van het 40-jarig jubileum van de Autonome Regio worden toeristen niet of slechts beperkt toegelaten, omdat men bang is dat ze getuige zijn van demonstraties. In de jaren 80 legden Westerse toeristen op camera vast hoe het leger hardhandig demonstranten aanpakte.
De werelderfgoedlijst van de UNESCO beval cultureel en natuurlijk erfgoed dat wordt beschouwd als onvervangbaar, uniek en eigendom van de hele wereld en waarvan het van groot belang wordt geacht om te behouden
De Werelderfgoeden in Tibet:
Historisch ensemble van het Potala Paleis in Lhasa (uitgebreid in 2000 en 2001)
Als je net na aankomst bij de pin-automaat staat en je wilt weten hoeveel geld je moet pinnen of als je wilt controleren of je genoeg geld ontvangt als je euro's of dollars inwisseld. Met onderstaand schema kun je eenvoudig de omrekening maken. Let wel: de gebruikte koers kan fluctueren en daardoor gedateerd zijn.
Een overnachting in een van de oude maar gerestaureerde kloosters geeft de sfeer weer van het Tibetaanse monniken leven hoe het vroeger geweest moet zijn. De voorzieningen in de kloosters zijn vaak primitief, al zijn de voorzieningen de laatste jaren met sprongen verbeterd. Overnacht bijvoorbeeld in het Ganden klooster, Samye het oudste klooster van Tibet of in het minder bekende Dritung Til tegen de bergen aan.
Sinds 1959 maakt Tibet formeel deel uit van China. De Chinese overheersing gaat niet ongemerkt voorbij. Veel van de Tibetaanse gewoontes zijn verboden en tegenspraak wordt niet geduld. Veel kloosters zijn tijdens de culturele revolutie vernietigd en ook in het straatbeeld komen steeds meer Chinese invloeden. Tibet verandert hierdoor in snel tempo.
Tibet - Het Potala paleis ligt hoog boven de stad. Omdat ik nog niet aan de hoogte gewend ben loop ik de bijna 300 treden van het immense Potala paleis in een rustig tempo omhoog. Onderweg bewonder ik het bouwwerk. In totaal heeft de Potala 13 verdiepingen en meer dan 1.100 verschillende kamers. Het Potala paleis was het onderkomen van de Dalai Lees meer
Het klooster van Ganden
Tibet - Bij de afslag naar Ganden klooster is iedereen weer wakker. Vanuit de vallei rond de 3.600 meter, rijdt de bus via de haarspeldbochten naar het Ganden Klooster op 4.500 meter. Naarmate we hoger komen hebben we een steeds mooier uitzicht over de vallei en zien we het klooster al tegen de bergtop liggen. Als we door de poort naar binnen ri Lees meer
De geschiedenis van Tibet begint bij Nyatri Tsanpo, de koning van Tubo, rond 127 v. Chr., maar er zijn weinig historische feiten bekend van de vroegste historie. Waarschijnlijk reikte de macht van de eerste Tibetaanse koningen niet verder dan de Yarlung vallei. In de tijd van de 28e koning (in de 5e eeuw) zou het Boeddhisme voor het eerst Tibet hebben bereikt.
In de 6e eeuw hadden de heersers van Yarlung hun rijk zo ver uitgebreid dat het grootste deel van Centraal Tibet onder hun heerschappij viel. Er werd bij Taktse een kasteel gesticht en Zingporje leidde een rebellie tegen het Zhang-zhung rijk. Zijn zoon, Namri Songsten (± 570 – 619) werd in 601 de 32e koning van Tibet en in 608 of 609 werd een ambassadeur in China geïnstalleerd. Tijdens het bewind van Songtsen Gampo (630 -649) groeide Tibet uit tot een groot rijk dat zich uitstrekte tot Turkestan in het westen, Nepal in het zuiden, Amdo en Kham in het oosten, en Tarim in het noorden. In 763 worden door koning Trisong Detsen (755 – 797) grote gedeeltes van China veroverd. Aan het einde van Trisong Detsens gereging strekte Tibet zich uit over het tegenwoordige Turkestan, Noord Pakistan, Nepal en delen van Noord India en China. Trisong Detsen nodigde de Indiase Boeddhist Padmasambhava uit naar Tibet te komen om het Boeddhisme te verspreiden. In deze tijd wordt het eerste Boeddhistische klooster in Tibet gebouwd, bij Samye, waar monniken religieuze geschriften naar het Tibetaans begonnen te vertalen. Er was aanvankelijk veel weerstand tegen de (uit India afkomstige) Boeddhistische zendelingen onder de Tibetaanse (Bön) bevolking. De dynastie van de koningen van Tibet eindigt bij Langdharma, de 42e koning, in 842. Langdharma probeerde de opkomst van het Boeddhisme tegen te gaan maar werd vermoord door een vermomde monnik.
Na 842 wordt de macht in Tibet verdeeld onder lokale heersers. De provincies Amdo en Kham was zouden tot 1950 grotendeels buiten de invloed van de heersers in Lhasa blijven. De veroveringen in Centraal Azië en China gingen verloren. Het Boeddhisme begon vanaf de 10e eeuw echter aan een opmars, in tegenstelling tot India, Nepal en China, waar het vanaf die tijd juist in invloed afnam. Zo groeide Tibet uit tot het belangrijkste Boeddhistische land ter wereld. Belangrijke kloosters zoals Reting werden in die tijd gebouwd. Er was in die tijd levendige handel met de Indiase koninkrijken, maar met China (Tang- en Song-dynasties) werd het contact verbroken. Een religieuze orde die veel macht kreeg in Centraal Tibet was de Sakya.
Tibet onder het Mongoolse Rijk (1239 – 1358)
Vanaf 1239 verovert de Mongoolse leider Godan Khan gedeeltes van Tibet. Hoewel de Mongolen zich eerst voornamelijk met plunderen bezighielden, raakte de Khan later onder de indruk van de Skya's. De Sakyas heersen vanaf 1260 als vazallen van de Khan over Centraal Tibet. Kublai Khan veroverde in 1279 Noord-China, waarna hij zich als de eerste Yuan-keizer van China installeert. Na de val van de Mongoolse keizers krijgen zowel China als Tibet hun onafhankelijkheid terug.
Tibet van de Dalai Lama's (1358 – 1720)
Hoewel de Yuan-dynastie in China in 1368 ophield te bestaan, had in Tibet een lokale heerser, Changchub Gyaltsen, tien jaar eerder al de Sakya’s verjaagd. Changchub Gyaltsen werd de eerste nieuwe koning van Tibet. Zijn opvolgers hadden te maken met een nieuwe religieuze macht, de Gelugpa-orde, die rond 1380 gesticht was door Tsongkhapa. Tsongkhapa’s opvolgers (reïncarnaties) worden de Dalai Lama’s genoemd.
Vanaf het midden van de 16e eeuw wordt de groeiende Gelugpa-school ook een politieke factor, als ze een bondgenootschap met de Mongoolse leider Altyn Khan sluiten. Gesteund door de Mongolen lukt het de vijfde Dalai Lama, Lozang Gyatso in 1640 een einde te maken aan de heersers van Tsang. In tegenstelling tot de tijd van de Yuan, hoefden de Dalai Lama’s als tegenprestatie voor de militaire steun niet aan het Mongoolse hof te verblijven, zodat ze vanuit Lhasa Tibet konden besturen. Naast de Mongolen probeerden in deze tijd ook de Chinezen door patronage van religieuze leiders invloed op Tibet uit te oefenen. In 1407 reist de Karmapa Lama op uitnodiging van de Ming keizer naar Peking.
In 1647 veroverde Lozang Gyatso Centraal Tibet en de werd de onbetwiste heerser over Tibet. Toen hij in 1682 stierf wisten zijn persoonlijke adviseurs zijn dood vijftien jaar geheim te houden. Toen het geheim uitlekte moest een nieuwe Dalai Lama worden gevonden. De zesde Dalai Lama had echter meer aandacht voor vrouwen en drank dan voor regeringszaken. Een Mongoolse heerser, Lhabzang Khan, maakte hier gebruik van door met de Chinese Mantsjoekeizer Kangxi samen te zweren om Lhasa aan te vallen. De Dalai Lama werd gevangen genomen en stierf onder verdachte omstandigheden. Een nieuwe Dalai Lama werd als vazal van Lhabzang Khan aangesteld. Onder de Tibetanen en Mongolen, die de Dalai Lama als hun spirituele leider zagen, zette dit veel kwaad bloed. In 1717 veroverde één zo’n Mongoolse stam, de Djoengaren, Tibet. Ze zetten de nieuwe Dalai Lama af en doodden Lhabzang Khan. Keizer Kangxi maakte gebruik van de verwarring door in 1720 zijn leger op Lhasa af te sturen. De Chinezen brachten de gevluchte zevende Dalai Lama met zich mee en werden door de bevolking binnengehaald als bevrijders.
Tibet onder de Mantsjoe (1720 – 1911)
De Mantsjoe stelden twee vertegenwoordigers, zogenaamde ambans, aan in Lhasa. Alle politieke beslissingen in Tibet moesten voortaan door hen worden goedgekeurd. Ook beslisten de Mantsjoes voortaan over de opvolging van de Dalai Lama. Als de Dalai Lama stierf moest een pasgeborene als opvolger gevonden worden. Daarom werd ook een regent aangesteld zolang de Dalai Lama minderjarig was. Omdat de regenten liever zelf de macht hielden werden de Dalai Lama’s tijdens de Mantsjoeperiode meestal vermoord voordat ze volwassen werden.
De Tibetanen kwamen in 1727 tegen de Chinese bezetting in opstand maar dit werd door Mantsjoes bloederig onderdrukt. In 1759 werden de ambans tijdens een rebellie vermoord. De Mantsjoes heroverden Lhasa en er werd een permanent leger van 2000 man geïnstalleerd om een nieuwe opstand te voorkomen. Na 1800 verzwakte het Chinese keizerrijk van de Mantsjoes (de Qing-dynastie) dusdanig dat Tibet zich weer enigszins los van China kon bewegen. In deze periode kreeg de regent van Tibet meer politieke macht in handen en de regenten bleven tot Thubten Gyatso, de 13e Dalai Lama, aan de macht. Deze 13e Dalai Lama begon vanaf 1895 een pro-Russische en anti-Britse politiek in de hoop op deze manier los van China te komen. Om hun belangen in India te verdedigen, namen de Britten onder leiding van Francis Edward Younghusband, in een poging de Dalai Lama gevangen te nemen, op 3 augustus 1904 Lhasa in. De opzet mislukte omdat de Dalai Lama naar Urga, het huidige Ulaanbaatar, was gevlucht.
In afwezigheid van de Dalai Lama sloot Groot-Brittannië met de Tibetaanse regent op 7 september 1904 een verdrag waarbij enige handelsvoorrechten bedongen werden. In feite was dit een verdrag als tussen twee onafhankelijke staten, waar de Chinezen natuurlijk tegen protesteerden. De Russen werden in de Russisch-Japanse Oorlog (1903–1905) uitgeschakeld als belangrijke mogendheid in Oost-Azië, zodat Tibet zijn strategische waarde voor de Britten verloor. In 1906 werd daarom met een Brits-Russisch-Chinees verdrag de soezereiniteit (opperleenheerschap) van China over Tibet erkend, waarmee een einde kwam aan zowel Britse als Russische pogingen invloed op Tibet te krijgen. De Chinezen zetten de Dalai Lama af, maar kort daarop werd de Chinese keizer vermoord. De Dalai Lama maakte gebruik van de verwarring door naar Lhasa terug te keren. Kort hierop (in 1910) zonden de Chinezen een strafexpeditie naar Lhasa, en hij moest naar India vluchten. Toen de Qing-dynastie echter in de Nationalistische revolutie van 1911 uiteindelijk viel, verklaarden Tibet en Mongolië zich middels het Verdrag van Urga onafhankelijk van China. Eind 1912 verlieten de laatste Mantsjoetroepen Tibet.
Periode van onafhankelijkheid (1911 – 1950)
De nieuwe Chinese regering zond onmiddellijk een bericht aan de Dalai Lama, waarin ze haar verontschuldigingen aanbood voor de onder de Mantsjoe begane wreedheden, en de Dalai Lama erkende als religieus leider van Tibet. De Dalai Lama antwoordde met de mededeling dat hij niet geïnteresseerd was in door de Chinezen erkende functies. De Britten probeerden nog tot een vergelijk te komen tijdens een congres in Shimla in 1914, maar de Chinezen wilden geen verdrag tekenen dat hen niet erkende als heersers in Tibet. De Chinese invloed was tot 1950 echter nihil in Tibet, in deze periode was Tibet de facto een onafhankelijke theocratie, waarin de Dalai Lama zowel politiek als geestelijk de hoogste autoriteit was. De kloosters in Tibet bleven sociale centra van lering en studie en praktijk. Deze kloosters bleven vaak ook grootgrondbezitters. Vanaf 1900 kwamen er verschillende buitenlanders naar Tibet, wat een (langzaam) proces van sociale en technologische vernieuwing op gang bracht. Zo werd het Tibetaanse leger door de Britten in India opgeleid en werden modernere wapens aangeschaft. Ook kwam men in aanraking met Westerse uitvindingen als grammofoonplaten, telegraaf en postzegels.
In 1933 overleed de 13e Dalai Lama, waarna de huidige Dalai Lama, Tenzin Gyatso, geïnstalleerd werd. Tot zijn achttiende zou een regent echter de macht in handen hebben. In 1949 kwamen in China echter de communisten van Mao Zedong aan de macht.
Vlag van Tibet (van de regering in ballingschap)
Inval, bezetting en onderdrukking (1950 - 1976)
Een jaar later, in oktober 1950, viel het Chinese Rode Leger Tibet binnen. Het kleine en slecht bewapende Tibetaanse leger kon weinig weerstand bieden. De reactie van de Tibetaanse regering was alle macht aan de pas 15 jaar oude Dalai Lama te geven. Er ging een oproep naar de Verenigde Naties, maar de meeste landen wilden China niet dwars zitten dus een veroordeling bleef uit. De Dalai Lama zond afgevaardigden naar Peking, die gedwongen waren een overeenkomst voor de “bevrijding” van Tibet te tekenen. Op 23 mei 1951 werd in Peking besloten dat Tibet voortaan integraal deel zou uitmaken van China. De Dalai Lama werd een vazal van de Chinese regering.
De voornaamste reden voor de inval was volgens China dat ze de situatie van voor 1911 wilde herstellen. Ook de 'bevrijding' van het Tibetaanse volk van hun slaafdom aan de heersende klasse (landeigenaren en kloosters) wordt door de Volksrepubliek China aangehaald als een reden voor China om Tibet binnen te vallen. Waarschijnlijk heeft de Koude oorlog (1947 - 1991) ook invloed gehad op de beslissing Tibet binnen te vallen. Een aantal maanden eerder, (juni 1950) was de Koreaanse oorlog uitgebroken. Een deel van de Amerikaanse strategie tijdens de koude oorlog, bestond er uit om troepen in grenslanden van communistische staten te stationeren. Als dit ook in Tibet zou gebeuren, zou er voor China en de Sovjet-Unie een onacceptabele situatie zijn ontstaan.
In 1956 brak een opstand uit in het oosten van Tibet, in de provincie (Kham). In de jaren daarna breidde de opstand zich uit tot in Centraal Tibet. Tijdens het Tibetaanse nieuwjaar in 1959 hadden de Chinezen de Dalai Lama opgedragen een dansvoorstelling bij te wonen, maar eisten dat hij aanwezig zou zijn zonder zijn gebruikelijke lijfwacht. Toen dit onder de bevolking bekend raakte, braken rellen uit. Tibetaanse soldaten uit het Rode Leger liepen over naar de demonstranten en deelden wapens uit aan de bevolking. Het paleis van de Dalai Lama werd omsingeld door demonstranten die hem wilden beschermen tegen de Chinezen. Terwijl Tibetanen en het Rode Leger elkaar in de straten van Lhasa te lijf gingen, vluchtte de Dalai Lama echter in het geheim naar India; kort voor het passeren van de grens verklaarde de Dalai Lama de overeenkomsten met China ongeldig. De opstand werd hierna met harde hand door de Chinezen onderdrukt, waarbij alleen al in de regio Lhasa 87.000 mensen gedood werden. Na drie dagen van beschietingen met zware artillerie waren de straten van Lhasa bezaaid met lijken. Vele dorpen en kloosters werden door de Chinezen platgebrand en er vonden honderden standrechtelijke executies plaats.
De Chinezen ontbonden vervolgens de Tibetaanse regering. De militaire aanwezigheid werd opgevoerd en de bevolking werd te werk gesteld. Het Chinese leger voerde tot in de jaren 70 strijd met de Tibetaanse rebellen, die guerrillatactieken toepasten en geholpen werden door de CIA. Het Tibetaans boeddhisme en het Bön worden tot op heden onderdrukt. Boeddhistische kloosters werden in de loop der tijd door Chinese soldaten aangevallen, geplunderd en vernietigd.
Erger nog was dat de Chinezen geboden, dat de Tibetaanse boeren voortaan in collectieven moesten werken. In plaats van de traditionele gerst moesten tarwe en rijst worden verbouwd. Het Tibetaanse klimaat is daar niet geschikt voor en al snel braken er hongersnoden uit.
In 1965 werd Tibet opgesplitst in de tegenwoordige administratieve indeling. Het midden, zuiden en westen vallen nu onder de Autonome Regio Tibet, het noorden onder de nieuw bedachte provincie Qinghai, en het oosten werd verdeeld over de provincies Sichuan en Yunnan. Deze opdeling heeft ervoor gezorgd dat tweederde van de Tibetanen in China buiten de Autonome Regio wonen. Dat deze provincies tot 1950 deel uitmaakten van Tibet, wordt door de Chinezen nu echter officieel ontkend.
Van 1966 tot 1976 werd met de Culturele Revolutie wat nog over was van Tibets cultuurschatten vernietigd. Hoewel overal binnen de Volksrepubliek China vernietiging plaatsvond, wordt gedacht dat de vernietiging in Tibet het grootst was. Vele monniken en nonnen vonden de dood en werden langdurig gemarteld of gedwongen tot seksuele relaties met elkaar. Kloosters werden met de grond gelijk gemaakt. Eeuwenoude Boeddhistische geschriften werden verbrand of als toiletpapier gebruikt. Het grootste deel van Tibets culturele erfgoed is zo verloren gegaan.
bron: minbuza.nl
Help mee op de informatie op Landenalmanak.nl zo volledig en up to date te houden. Heb jij tips, aanvullingen of verbeteringen, laat het dan weten via het contactformulier. Ontbreken er foto's en heb jij foto's dit gebruikt mogen worden op de website, mail deze dan naar info(at)landenalmanak(punt)nl
De informatie op deze pagina is opgesteld om de verschillende landen te kunnen vergelijken. De informatie op deze site is echter onderhevig aan wijzigingen en kan daardoor gedateerd of niet langer juist zijn. Ga voor een daadwerkelijk vakantie nooit alleen uit van deze informatie en informeer altijd en tijdig bij de daarvoor gespecialiseerde instanties naar de laatste informatie over bijvoorbeeld vaccinaties, visa, geldzaken en andere items. De beheerder van deze site is nimmer verantwoordelijk voor gevolgen van het gebruik van deze informatie of verkeerde interpretatie hiervan.
1 EUR Euro = 10.63 CNY China Yuan Renminbi
9
Tibet - Het Potala paleis ligt hoog boven de stad. Omdat ik nog niet aan de hoogte gewend ben loop ik de bijna 300 treden van het immense Potala paleis in een rustig tempo omhoog. Onderweg bewonder ik het bouwwerk. In totaal heeft de Potala 13 verdiepingen en meer dan 1.100 verschillende kamers. Het Potala paleis was het onderkomen van de Dalai 
Tibet - Bij de afslag naar Ganden klooster is iedereen weer wakker. Vanuit de vallei rond de 3.600 meter, rijdt de bus via de haarspeldbochten naar het Ganden Klooster op 4.500 meter. Naarmate we hoger komen hebben we een steeds mooier uitzicht over de vallei en zien we het klooster al tegen de bergtop liggen. Als we door de poort naar binnen ri 
